Covıd 19 Aşısı İçin: Doğurganlık Çağındaki, Gebe ve Emziren Kadınlar İçin Kılavuz
T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 Aşısı Bilgilendirme Platformu’nda COVID-19’u ağır geçirme riski yüksek olan gebelere kendi istekleri halinde aşı uygulanabileceği ve aşının gebeliğin ilk üç ayından sonra uygulanmasının tercih edilebileceği bilgisi yer almaktadır. Gebeliğin hem anne adayı hem de bebek için çok önemli bir dönem olduğu gerçeğinden hareketle COVID-19 aşıları konusunda çok detaylı ve net açıklamalar bilgilendirmeler olmadığı için bu bilgilendirme klavuzunu hazırladım.
- Bu klavuzun hazırlanmasında İngiltere Sağlık Bakanlığı, İngiliz Kadın Doğum Derneği (RCOG) ve Amerikan Kadın Doğum Derneği (ACOG) klavuzları kaynak olarak kullanılmıştır.
- ACOG’s Practice Advisory, www.rcog.org.uk
- Doğurganlık çağındanki tüm kadınlar COVID aşısı olmadan bu kılavuzu okumalıdır.
- Kullanımda olan COVID aşıları etkili ve güvenli bulunmuştur. Bu aşılar canlı bir coronavirüs içermemektedir, gebe bir kadını veya anne rahmindeki bebeğini enfekte etmezler.
COVID Gebelikte Riskli Midir?
- COVID-19 hastalığının gebelerde ve yenidoğanlarda riski az olsa da gebelik devamında bazı gebelerde genel durum kötüleşebilir, hastaneye yatmaları gerekebilir.
- COVID-19 geçiren gebeler, aynı yaştaki gebe olmayan COVID hastası kadınlara göre daha çok yoğun bakım tedavisine ihtiyaç duyarlar. Aynı zamanda COVID olan gebeler, olmayanlara göre 2-3 kat daha sık erken doğum yaşarlar.
- Altta yatan ek hastalığı olan kadınlar daha ciddi COVID semptomları yaşarlar.
Gebeler İçin Risk Faktörleri
- Aşağıdaki hastalıklardan biri veya birkaçına sahipseniz:
- İmmün hastalıklar
- Diyabet
- Astım
- Yüksek tansiyon
- Kalp hastalıkları
- Veya aşağıdaki durumlardan biri veya birkaçı size uyuyorsa
- Fazla kilolu olmak
- 35 yaş üstü olmak
- Gebeliğin son trimesterında olmak (28 haftadan büyük gebelikler)
Aynı yaştaki gebe olmayan kadınlara göre daha yüksek COVID riski altındasınız.
Gebe Kalmak
- COVID-19 aşısı olduktan sonra gebe kalmaktan çekinmeye, gebeliği ertelemeye gerek yoktur. COVID-19 aşısının gebe kalma şansına bir etkisi gösterilmemiştir.
Gebeyseniz
- COVID-19 aşısı gebeliğin ilerleyen zamanlarında oldukça şiddetli geçebilen COVID’e karşı en güvenli korumayı sağlar. Aşının ilk dozu size iyi bir koruma sağlayacaktır. Ancak daha uzun süreli koruma için ikinci dozu yaptırmalısınız. Gebelikte aşının ikinci dozunu ertelemenize gerek yoktur.
- Eğer halihazırda ilk doz aşıyı olduysanız ve ciddi bir yan etki ile karşılaşmadıysanız ikinci dozunuzu da aynı aşı ile olmanız önerilir.
Gebelik sırasında COVID-19 Aşılaması
- Halihazırda izin verilen COVID-19 aşılarından herhangi biri hamile veya emziren kişilere uygulanabilir, ülkemizde halen uygulanan iki tip aşıdan BioNTech ve Sinovac aşılarından hangisi mevcutsa olunabilir.
- İngiliz Aşı ve Bağışıklama Komitesi (İABK) gebe kadınların, aynı yaştaki kadınların aşılandığı süreçte aşılanmalarının teklif edilmesini önermektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde 90.000’den fazla kadın BioNTech ile aşılandı ve sağlığı tehlikeye sokan hiçbir etkiye rastlanmadı.
- COVID aşısına ait veriler sürekli olarak Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Avrupa, Amerika, İngiltere, Kanada’daki düzenleyici birimler tarafından değerlendirilmektedir.
- COVID-19 aşıları, kadın yaşı ne olursa olsun ilk dozunu olacak tüm gebelerde önerilmektedir. İlk dozunu olmuş ve gebeyken ikinci dozunu olacak gebeler, ilk dozda ciddi bir yan etki ile karşılaşmadılarsa aynı aşı ile aşılanmalıdırlar.
Emzirme
- Emzirmenin faydaları oldukça iyi bilinmektedir.
- İngiliz Aşı ve Bağışıklama Komitesi (İABK) emziren kadınların aşı olmasını önermektedir. Bu DSÖ ve ABD’nin önerileri ile aynı doğrultudadır.
- Aşı olduktan sonra emzirmeyi kesmeye gerek yoktur.
Yan Etkiler
Tüm ilaçlar gibi aşıların da birtakım yan etkileri olabilir. Bu yan etkilerin neler olabileceğini bilmek özellikle doğum yaptıysanız veya ilgilenmeniz gereken bir çocuk varsa oldukça yardımcı olabilir.
- Kullanıma sunulmuş olan COVID-19 aşılarının hiçbiri kısırlığa neden olmaz.
- Enjeksiyon bölgesi ve sistemik olaylar (yan etkiler) sık görülür; enjeksiyon yerinde ağrı, ateş, kas ağrısı, eklem ağrısı, baş ağrısı, yorgunluk ve diğer semptomlar aşıdan sonra gelişebilir.
- Asetaminofen ateşi olan veya istenirse diğer yan etkiler için hamile kadınlar için önerilir .
- Bu yan etkiler vücudun aşıya tepkisinin ve COVID-19’a karşı korunmak için antikorlar geliştirmesinin normal bir sonucudur.
Yeni Doğan İçin Güvenlik ve Etkinlik
- Yenidoğanın maternal bağışıklama ile korunmasına ilişkin şu anda herhangi bir veri bulunmamaktadır. Gözlemsel çalışmalarda üçüncü trimesterde maternal aşılamadan sonra IgG antikorları gösterilmiştir. Ancak bunun yenidoğanlarda COVID-19 hastalığını önleyip önlemediğini gösteren hiçbir veri mevcut değildir
- Şu anda bebekler veya küçük çocuklar için mevcut bir aşı bulunmamaktadır.
Mevcut Ulusal Uyarılara Devam
- Hiçbir aşı %100 etkili değildir. Bu nedenle mevcut kurallara uymaya devam edilmesi
- Kendinizi, ailenizi, arkadaşlarınızı, çevrenizi, meslektaşlarınızı korumak için
- Sosyal mesafeye uyun
- Maske takın
- Ellerinizi sıklıkla ve dikkatlice yıkayın
- Bulunduğunuz ortamları havalandırın
Bebeğiniz, siz ve aileniz benim için önemlisiniz.
Faydalı olması dileklerimle
Prof.Dr. Bülent Berker
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
