Bartholin bezlerinin salgıladığı sıvıyı vajinaya taşıyan kanallar herhangi bir sebeple tıkanır ise sıvı boşalamaz, bartholin bezinin içinde birikmeye devam eder ve böylece bartholin kisti oluşur. Biriken bu şeffaf sıvının oluşturduğu kist, cinsel beraberlik ve bezin tahrişi ile gittikçe büyümeye başlar. Bu büyüklük değişik boyutlarda olabilmektedir.
Bir ceviz büyüklüğünden bir portakal büyüklüğüne kadar ulaşabilmektedir. Burada oluşmuş olan kist eğer enfekte olup mikrop kapar ise, bartholin apsesi formuna döner ve içindeki sıvı cerahate dönüşür. Çok ağrılı olan bu apse şekli hızlı bir şekilde büyümeye devam eder ve sosyal hayatı ciddi bir şekilde etkiler.
Bartholin kistinin sebebi tam bilinmektedir. Dış genital bölgeye olan travma veya vulva iltihapları, tahrişler kanalları tıkayıp kist oluşumuna sebep olduğu sanılmaktadır. Bartholin apsesinin sebebi ise enfeksiyon ve mikroplardır. Cinsel ilişki ile geçen Klamidya, Gonore (bel soğukluğu) en sık sebeplerinden biridir. Ayrıca makat etrafında sık bulunan E.coli mikrobu da sıklıkla sebep olabilmektedir. Fakat genellikle birden fazla mikrop birlikte sebep olmaktadır.
Çok küçük bartolin kistleri herhangi bir belirti vermeyebilir. Sıklıkla dış dudaklarda büyüyen tek taraflı veya iki taraflı şişlik, dış genital organda ağrı, yürüme güçlüğü, cinsel ilişkide ağrı veya cinsel ilişkiye girememe, ateş, halsizlik gibi yakınmalara neden olabilir.
Çok küçük kistlerin tedavisi eğer herhangi bir şikayete ve ağrıya sebebiyet vermiyor ise yapılmasına gerek yoktur. Eğer kist büyüyor ise veya apse oluşmaya başlamış veya oluşmuş ise cerrahi yöntem ile antibiyotik de kullanılarak tedavi edilmelidir.
Cerrahi işlem iki şekilde yapılır. En çok ve ilk tercih edilen tıkanmış olan kanalların dışarı doğru açılması (marsupializasyon) ameliyatıdır. Hasta ameliyat ile birlikte hemen rahatlar ve 5-8 gün içinde bartholin bezi eski haline dönmeye başlar. Orta yaşın üzerindeki kadınlarda ve çok sık tekrarlayan hastalarda bartholin bezleri bir ameliyat ile çıkarılmaktadır. Maalesef ameliyat ne kadar başarılı olursa olsun, ilk 6 ay içinde tekrarlama olasılığı % 20-35’dir. Aynı ameliyat tekrar yapılmaktadır. Yeni uygulanan bir yöntemler ile tekrarlama ihtimali % 5‘ e kadar düşürülmektedir.
