Endometriozis üreme çağındaki kadınlarda görülen ilginç bir hastalıktır. Hastalık adını rahimin iç tabakasını döşeyen tabaka anlamına gelen ve her ay adet döneminde kalınlaşıp dökülen “endometrium” dan almaktadır. Endometriozis’te normal olarak rahim iç tabakasında bulunması gereken endometrium’a benzeyen doku rahim dışında vücudun diğer bölgelerinde de bulunmaktadır. Rahim dışındaki bölgelerde bu doku “nodül”,”ur”,”lezyon”,”implant” adı verilen oluşumlara dönüşmektedir. Bu oluşumlar ağrı,kısırlık ve diğer bazı sorunlara neden olabilmektedir.
Endometriozisin en sık görülme yerleri, karın boşluğunda özellikle yumurtalıklarda, rahime ait tüplerde, rahimi destekleyen bağlarda,vagina adını verdiğimiz döl yatağı ve anal kanal arasındaki alanda, rahim dış yüzeyinde ve pelvis denilen karın boşluğunun yüzeyindedir. Bu oluşumlar bazen barsaklarda, anal kanalda, idrar torbasında, vaginada, rahim ağzında, dış üreme organları yüzeyinde veya geçirilmiş karın ameliyatlarının yara izlerinde görülebilir.
Endometriozis’deki bu oluşumlar genel olarak habis veya kanser değildir.Normal yerleşimlerinin dışında olmasına rağmen normal bir doku tipi içerirler.(Buna rağmen son yıllarda endometriozisle birlikte görülen kanser tipleri artmaktadır.)Rahim içerisini döşeyen endometrium gibi endometrioziste meydana gelen oluşumlar da adet döngüsünü yöneten hormonlara yanıt vermektedirler.Adet döneminde rahim içerisinde olduğu gibi bu dokularda da kalınlaşma,yıkılma ve kanama olmaktadır.
Buna rağmen rahimi döşeyen tabakanın aksine rahim dışındaki endometriumun adet kanı şeklinde vücudu terk etme olanağı bulunmamaktadır.Bu nedenle kendi içine kanama ve bu oluşumlardan dökülen dokunun ve kanın hasara uğraması çevre dokularda iltihabi gelişme ve bağ dokusu oluşumuyla sonuçlanmaktadır.Oluşumların yerleşimlerine göre oluşabilecek diğer beklenmedik hasarlar,bu oluşumların yırtılması (endometriozisin yeni alanlara yayılmasına sebep olmaktadır),yapışıklıkların oluşması,barsaklarda kanama veya barsak tıkanması,idrar torbası işlevlerinin etkilenmesi ve diğer sorunlardır.Arazlar zamanla kötüleşse de bazı olgularda iyileşme ve tekrarlama dönemleri görülebilmektedir.
